Hoành phi câu đối là hình ảnh mang tính đại diện cho nền nếp gia phong của một gia đình, dòng tộc
Hoành phi câu đối
là hình ảnh mang tính đại diện cho nền nếp gia phong của một gia đình,
dòng tộc. Hoành phi vốn là bức thư họa tranh chữ.Chỉ có điều khác là
thay vì trình bày tác phẩm của mình lên giấy, vải, lụa…, cha ông ta đã
chạm, khắc, sơn thếp… văn tự lên những chất liệu bền vững như gỗ, đá,
hay chất liệu kim loại như đồng để tạo ra những bức thư họa sang trọng
toát lên vẻ cao sang quyền quý của gia chủ, là một điểm nhấn quan trọng
của ngôi nhà. Ngoài ra, người ta còn gọi hoành phi : hoành, biển, biển
ngạch, bài biển.
Ở Việt Nam có hai loại hoành phi rất phổ biến là: hoành phi thờ tự và hoành phi câu đối đa số các bức này đều được khảm đồng lên chữ. Địa điểm phủ hợp nhất để treo hoành phi trang trí chính là ở phòng khách hay ở chính đường (gian giữa của tòa nhà), vừa có tác dụng trang trí, lại vừa thể hiện một tín niệm nào đó của gia chủ, hay có khi là một lời khuyên răn của cha ông đối với con cháu trong gia đình. Loaij còn lại là hoành phi thờ tự lại rất phổ biến trong các đình chùa, miếu mạo, nhà thờ họ tộc… Đó có thể là những biển ngạch định danh những nơi này, hoặc là những danh ngôn, mỹ tự được thờ phụng, tôn trí trang nghiêm.
Thường thì hoành phi có nội dung trang trọng, nghiêm túc. Hình thức của hoành phi cũng vô cùng phong phú: có khi chỉ là một mảnh gỗ hình chữ nhật có khung bao quanh, văn tự thể hiện chân phương, sơn son thếp vàng; có khi hoành phi được thể hiện kiểu cuốn thư, văn tự khắc nổi hay chạm sâu theo các kiểu chữ triện, chữ lệ rất cầu kỳ, được sơn thếp rực rỡ, khung ngoài có khắc chạm các đồ án trang trí rất tinh xảo. Và làng nghề cho ra đời những bức hoành phi này không đâu hết chính là làng nghề đúc đồng Đại Bái truyền thống ở huyện Gia Bình , tỉnh Bắc Ninh
Câu đối thì bắt buộc phải đi song song, có đôi và treo hai bên cột đối
diện nha, câu đối còn gọi là doanh thiếp, doanh liên hay đối liên.
Doanh, chữ Hán nghĩa là ‘cây cột’, thiếp là ‘tờ giấy’, liên là ‘liên
kết’, đối là ‘đi đôi, song song, một cặp đối xứng’. Thời xa xưa, câu đối
còn được gọi là liên hay liễn. Liễn là hai tấm giấy, hoặc hai vóc lụa
dài để viết câu đối, có nẹp trục để cuộn. Câu đối là một loại hình văn
hóa rất được người Việt mọi tần lớp ưa thích, từ tầng lớp thường dân cho
đến các bậc thức giả, quyền quý. Câu đối xuất hiện trong rất nhiều sinh
hoạt đời thường của dân ta: đón Tết, mừng xuân, tân gia, hôn sự, sinh
con, đỗ đạt, thăng tiến, vinh danh, tuyên dương, vịnh cảnh, bài trí ở
các nơi thờ tự, tôn miếu, chùa chiền… Thậm chí có cả những câu đối dùng
để chê người, chửi đời…
Câu đối ngày trước viết bằng chữ Hán hay chữ Nôm. Câu đối đời nay viết bằng chữ quốc ngữ, theo kiểu “thư pháp Việt”. Câu đối được viết, khắc, chạm trổ… trên rất nhiều chất liệu khác nhau: giấy, lụa, gỗ, đá, kim loại… muôn hình vạn trạng.
Về nội dung, câu đối chứa đựng nhiều nội dung khác nhau. Có loại câu đối
trích dẫn điển tích, kinh điển; có loại ngôn ngữ mộc mạc chân chất. Có
câu đối dùng để chúc tụng, biếu tặng nên hình thức cầu kỳ, chạm khắc
tinh xảo, sơn thếp sang trọng. Có câu đối viết trên giấy, trên vải dùng
để trang trí trong nhà dăm ba bữa Tết. Có câu đối lại chỉ được đọc cho
người khác nghe, xong rồi thôi, không lưu lại bút tích.
Những năm trở lại đây do đời sống tinh thần và vật chất được nâng cao nên nhiều người tìm về nếp sống gia phong xưa nên họ tìm mua hoành phi câu đối. Để thể hiện quyền quý gia phong bậc nhất hoành phi câu đối được làm bằng chất liệu gỗ sơn son thếp vàng, có thể chất liệu đồng vàng hay đỏ, có khi cũng sơn son thếp vàng. Hoành phi và câu đối cũng theo đó mà trở thành những vật dụng không thể thay thế trong những ngôi nhà , nó vừa dùng để trang trí vừa thể hiện được những nét hoài cổ mà người xưa để lại . Âu đó cũng là một điều đáng mừng vậy.
Ở Việt Nam có hai loại hoành phi rất phổ biến là: hoành phi thờ tự và hoành phi câu đối đa số các bức này đều được khảm đồng lên chữ. Địa điểm phủ hợp nhất để treo hoành phi trang trí chính là ở phòng khách hay ở chính đường (gian giữa của tòa nhà), vừa có tác dụng trang trí, lại vừa thể hiện một tín niệm nào đó của gia chủ, hay có khi là một lời khuyên răn của cha ông đối với con cháu trong gia đình. Loaij còn lại là hoành phi thờ tự lại rất phổ biến trong các đình chùa, miếu mạo, nhà thờ họ tộc… Đó có thể là những biển ngạch định danh những nơi này, hoặc là những danh ngôn, mỹ tự được thờ phụng, tôn trí trang nghiêm.
Thường thì hoành phi có nội dung trang trọng, nghiêm túc. Hình thức của hoành phi cũng vô cùng phong phú: có khi chỉ là một mảnh gỗ hình chữ nhật có khung bao quanh, văn tự thể hiện chân phương, sơn son thếp vàng; có khi hoành phi được thể hiện kiểu cuốn thư, văn tự khắc nổi hay chạm sâu theo các kiểu chữ triện, chữ lệ rất cầu kỳ, được sơn thếp rực rỡ, khung ngoài có khắc chạm các đồ án trang trí rất tinh xảo. Và làng nghề cho ra đời những bức hoành phi này không đâu hết chính là làng nghề đúc đồng Đại Bái truyền thống ở huyện Gia Bình , tỉnh Bắc Ninh
 |
| Bộ hoành phi câu đối thờ cúng |
Câu đối ngày trước viết bằng chữ Hán hay chữ Nôm. Câu đối đời nay viết bằng chữ quốc ngữ, theo kiểu “thư pháp Việt”. Câu đối được viết, khắc, chạm trổ… trên rất nhiều chất liệu khác nhau: giấy, lụa, gỗ, đá, kim loại… muôn hình vạn trạng.
 |
| Hoành phi câu đối bằng đồng |
Những năm trở lại đây do đời sống tinh thần và vật chất được nâng cao nên nhiều người tìm về nếp sống gia phong xưa nên họ tìm mua hoành phi câu đối. Để thể hiện quyền quý gia phong bậc nhất hoành phi câu đối được làm bằng chất liệu gỗ sơn son thếp vàng, có thể chất liệu đồng vàng hay đỏ, có khi cũng sơn son thếp vàng. Hoành phi và câu đối cũng theo đó mà trở thành những vật dụng không thể thay thế trong những ngôi nhà , nó vừa dùng để trang trí vừa thể hiện được những nét hoài cổ mà người xưa để lại . Âu đó cũng là một điều đáng mừng vậy.
Xem thêm :
0 Nhận xét